- عکس پس زمینه، پاییز رودخانه قره سو، از: ایمانعلی ایمانی
دور تا دور شهرستان مشگین شهر پر است از رودهایی که در اکثر فصول سال جاری هستند و نیاز اهالی را تامین می کنند. وجود رودهای پربرکت، باعث بوجود آمدن مزارع سرسبز، درختزار و باغات بزرگ و انبوه میوه در سطح شهرستان شده است. در زیر به بررسی اهم رودهای مشگین شهر می پردازیم:
ـ روخانه قره سو: قره‌سو يکى از مهم‌ترين رودخانه‌هاى منطقه مشگين‌شهر، دشت مغان و اردبيل است که به رود مرزى ارس مى‌ريزد. این رودخانه از به هم پيوستن دو شعبه دامنه‌هاى شمال غربى کوهستان تالش و دامنه‌هاى شمال شرقى کوه‌هاى بزغوش به وجود مى‌آيد. اين رودخانه آب‌هاى عمده مشگين‌شهر، اردبيل و خلخال (از جمله قورى‌چاى و باليقلى‌چاى) را دريافت مى‌کند. رودخانه قره‌سو، توده کوهستانى و آتشفشانى سبلان را دور زده و پس از عبور از قره‌داغ در اصلاندوز به رود بزرگ ارس مى‌پيوندد. طول این رودخانه ۱۰۸ کیلومتر می باشد که از شمال تا شمال شرقی مشگین شهر امتداد دارد. آب همیشه روان این رودخانه باعث بوجود آمدن طبیعت دل انگیز و باغات بسیار زیاد میوه در اطراف آن گشته است. طبیعت اطراف این رودخانه در نزدیکی روستاهای تبنق و دوست بیگلو از جمله بخشهای گردشگری آن به شمار می رود. این رودخانه همچنین، زیستگاه انواع ماهیان از جمله ماهی سیاه، سس ماهی، ماهی برکه‌ای، شاه‌کولی، کپور ماهی معمولی و ماهی کپور کفزی کسلر می‌باشد. در تمام فصول به ویژه در پائیز و زمستان گونه‌های متنوعی از پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی با جمعیت قابل ملاحظه در سرتاسر رودخانه دیده می‌شود. انواع اردک، غاز، لک لک و لک لک سیاه از پرندگان شاخص مشاهده شده در قره‌سو می‌باشند.
ـ رودخانه خیاوچایی: این رود، از دامنه های ییلاقات آیقار و تندیرلی در جنوب مشگین شهر سرچشمه گرفته و پس از گذر از دره روستای توریستی موئیل و دره پارک جنگلی مشگین شهر به رود قره سو می ریزد. طول رود خیاوچایی بیش از ۵۰ کیلومتر می باشد. اين رودخانه مهم ترين زيستگاه ماهي قزل آلاي خال قرمز در استان اردبيل مي باشد. آن نقش بسزایی را در تامین آب مورد نیاز مشگین شهر و روستاهای اطراف دارا می باشد.
ـ رودخانه مشکین چایی: رود مشکین چایی از ییلاقات اجیرلو در جنوب غربی مشگین شهر سرچشمه گرفته و پس از گذر از ییلاقات سامانلی و آبشار مشهور گؤگؤر (مشکین چایی) و روستاهای حصار، ساچلو و عصرآباددر نهایت به رود اهر چایی می ریزد. این رودخانه در آبادانی و تامین آب مورد نیاز باغات و مزارع روستاهای همجوار با آن نقش حیاتی داشته و جایگاه آن بسیار با ارزش است.
ـ رودخانه کرکری: این رود از آب جاری از برفها و چشمه های ییلاقات آیقار عربلو، اجیرلو و جلودارلو در جنوب مشگین شهر تشکیل شده و در مسیر حرکتش در نزدیکی روستای ییلاقی قیرخ بولاغ، آبشار بسیار زیبای کرکری را پدید آورده است. رودخانه پربرکت کرکری تقریبا در تمامی فصول سال پرآب بوده و برای استفاده زراعی روستاهای همجوار از جمله قرخ بولاغ، اندزق، مجنده و احمدآباد مورد استفاده قرار می گیرد.
ـ رودخانه اونار چایی: این رود از شرق قله سبلان شروع شده و پس از عبور از دره روستای تاریخی، توریستی اونار و مناطق قوتورسویی، داشکسن، بینه لر و روستای ارجق، در شمال روستای چپقان به رود قره سو می ریزد. این رود در گذر تاریخ همواره مورد استفاده بوده و نقش بسزایی را در شکل گیری سکونت گاههای ماقبل تاریخ در بالادست اونار (غارهای باستانی بینه لر و داشکسن) داشته است. طبیعت بسیار دل انگیز اونار و روستاهای همجوار نیز مدیون وجود این رود می باشد.
ـ رودخانه انزان چایی: این رود از ییلاقت گیکلو در غرب مشگین شهر سرچشمه گرفته و با عبور از روستاهایی انزان، آوارسی و مزرعه حهان به مشکین چایی می ریزد. رودخانه انزان چایی نیز در تامین آب مورد نیاز روستاهای همجوار نقش بسزایی را ایفا می کند ضمن اینکه در اطراف آن طبیعت جنگلی بسیار زیبایی شکل گرفته است.
ـ سایر رودخانه های مشگین شهر: از دیگر رودهای مشگین شهر می توان به عناوین زیر اشاره نمود: رودخانه گیزلی مشه کوهکنار (روستای کؤلیار) ـ رودخانه های شیروان دره ـ رودخانه خاتون آرخی ـ رودخانه های منطقه مرادلو (تیلکان، گندیمان و …) ـ رودخانه آلنی چایی (روستای آلنی) ـ رودخانه نقدی چایی (روستای نقدی) ـ رودخانه آقجه لو چایی (روستای آقجه لو) ـ رودخانه میزان (روستای میزان) ـ رودخانه زیناب دره سی و …
تصاویر:
